ABSTRACT
2011 yılında başlayan Arap İsyanları sık sık indirgemeci bir biçimde bir veya birkaç faktöre dayanarak açıklanmakta, seküler-liberal demokrasiye doğru “küresel yürüyüşün” son safhası (veya “demokratikleşmenin dördüncü dalgası”), neoliberal kapitalizme karşı bir başkaldırı veya küresel kapitalizmin genişlemesinin bir sonucu ve gereği olarak görülmektedir. Bu makale ise bu isyanları daha iyi anlamak için tek bir ana faktöre indirgemek yerine uluslararası siyasi-askeri bağlamdaki değişimler çerçevesindeki birtakım küresel gelişmeler ile yerel siyasi, ekonomik ve psikolojik-kültürel etkilerin dikkate alınması gerektiğini varsaymaktadır. Bunun ortaya koymak üzere, makro-sosyolojik bir bakış açısından hareketle bu makalede Arap isyanlarını şekillendiren birtakım ana siyasi ve iktisadi, teknolojik, kültürel ve psikolojik faktörler incelenmektedir. Bu faktörler, insanların eşitsizlik ve ekonomik özgürlük ve fırsat eşitsizliğine karşı tepkileri ile siyasi ve iktisadi adalet talepleri, bilgi-iletişim teknolojilerinin (BİT’ler) toplumsal seferberlik üzerindeki etkileri, İslam’ın bireyler ve siyasi kültür üzerindeki etkisi ile bütün bu faktörleri tamamlayan bir psikolojik faktör olarak insanların onur (kerame) arayışı ve baskıcı yönetimler ve başarısız neoliberal iktisat politikaları sebebiyle rejimlere karşı duyulan öfkeyi ihtiva etmektedir.