ÖZET
Afganistan son yüz elli yıllık tarihinde dönemin büyük güçleri tarafından uzun yıllar işgallere uğramıştır. Ancak işgalci güçlerin hepsi günün sonunda geri çekilmek zorunda kalmıştır. Afganistan gibi yoksul ve etnik çeşitliliğe sahip bir ülkenin dönemin büyük güçleri tarafından uzun yıllar işgal edilmesi ve bu işgallerin hepsinin başarısızlıkla sonuçlanması çeşitli yönlerden izaha muhtaçtır. XIX. ve XX. yüzyıllarda sırasıyla İngiliz ve Rus işgalleri ve başarısızlıkları görece coğrafi zorluklarla açıklanabilirken XXI. yüzyıldaki ABD işgalini askeri teknoloji ve ekipmanların gelişmişlik düzeyi göz önüne alındığında tek başına coğrafyaya bağlamak Afganistan’daki işgalleri açıklamada eksik kalacaktır. Öte yandan, Karl Polanyi’nin piyasa ekonomisini izah ettiği çifte hareket (double movement) kavramıyla Afganistan işgallerini açıklamak geniş entelektüel olanaklar sunmaktadır. Polanyi’nin bu kavramsal çerçevede değerlendirdiği piyasa toplumu ve ona karşı toplumun geleneksel değerlerini koruma direnci, Afganistan’ın uğradığı işgallere karşı direncini izah etmemizi mümkün kılmaktadır.