ÖZET
Bu çalışma, Çad Cumhuriyeti’ndeki kuzey-güney çatışması üzerinde sömürge dönemi siyasi yönetim politikalarının etkilerini, etnik ve dini dinamiklerin karmaşık etkileşimi üzerinden incelemeye çalışmaktadır. Araştırmada, güney Çad’daki Hristiyan Sara kabile Şeflerinden toplanan derinlemesine mülakat verilerinden faydalanılmış ve analiz için teorik çerçeve olarak Ted Gurr’un “göreceli yoksunluk” modeli kullanılmıştır. Frankofon bir ülke olan Çad, 1884 Berlin Batı Afrika Konferansı’nı takiben Sahel bölgesinde Fransa için stratejik bir karakol görevi gördü. Bu resmi sömürge rejimi 1960’ların başlarına kadar sürdü ve Çad’ın nominal bağımsızlığı ile sonuçlandı. Ancak, sömürge sonrası bir aşamaya girmek yerine, Çad’ın yörüngesi, Fransa’nın öncülük ettiği sömürge güçlerinin bölgedeki stratejik çıkarlarını koruduğu bir neo-sömürgeci süreklilik ile belirlenmiştir. Eş zamanlı olarak, Çadlı siyasi aktörler arasındaki iç güç mücadeleleri, ekonomi ve sosyal doku dahil olmak üzere çeşitli alanlardaki yapısal sorunları şiddetlendirmiştir. Bu dönem, özellikle ülkenin kuzey ve güney bölgeleri arasında, etnik ve dini kimliklere dayalı bir diyalektiğin ortaya çıkışına tanık oldu. Başlangıçta bu diyalektik, 1960’tan 1975’e kadar siyasi gücü elinde tutan Hristiyan Sara kabileleri tarafından domine edildi. Ancak bu hakimiyet, 1975 sonrası dönemde tersine döndü, özellikle 1990’da Deby ailesi ve Zaghawa kabilesinin yükselişiyle birlikte, kuzey Müslüman hegemonyası ile karakterize edilen bir dönemin başlangıcını işaret etti. Sonuç olarak, güç dinamiklerindeki bu değişim, Sara kabileleri arasında marjinalleşme ve dışlanma hissi yarattı ve kuzey fraksiyonlarına karşı etnik ve dini bölünmenin yoğunlaşmasına yol açtı. Kendilerini Çad’ın asıl ve meşru sakinleri olarak gören Sara kabileleri içinde, derin köklü şikayetleri ve özerklik arzusunu yansıtan aralıklı ayrılma çağrıları oluşmaya başlamıştır.