Makale

Tahakkümden Denetime: 1924-1960 Yılları Arasında Türkiye’de Uygulanan Din Politikaları

ÖZET

Türkiye, 23 Nisan 1920 tarihinde ulusal egemenliğini ilan ettikten sonra din ile uyumlu politikalar takip etmiştir. Bu dönemde devletin, din politikaları konusunda intibak/uyum paradigması çerçevesinde hareket ettiği söylenebilir. 3 Mart 1924 tarihinden itibaren ise söz konusu paradigma yerini tahakküm paradigmasına bırakmıştır. Bu tarihten itibaren devlet, de facto olarak dayatmacı laiklik anlayışını uygulamaya başlamıştır. Böylece dinin üzerinde devlet ve iktidar tarafından bir kontrol rejimi kurulmuştur. Tek Parti döneminde din üzerinde oluşturulan kontrol rejimi 1946 yılına kadar devam etmiştir. İkinci Dünya Savaşı akabinde iktidar, komünizme karşı dini bir araç olarak kullanmak ve halkın yeni kurulan DP’ye teveccüh etmesini engellemek amacıyla din ile ilgili daha ılımlı politikalar yürürlüğe koymuştur. Böylece devlet, din politikaları konusunda tahakküm paradigmasını terk ederek denetim paradigması ekseninde hareket etmeye başlamıştır. 1950 yılında DP’nin iktidar olması sonucunda din politikalarındaki ılımlı adımlar artarak devam etmiştir. Özellikle DP, halka mal olmadığını düşündüğü din ile ilgili uygulamaları yürürlükten kaldırmıştır. Öbür yandan DP, din ile ilgili mevcut politikalarla yetinmeyip daha fazla haklar talep eden siyasi parti ve kişilere karşı laikliği cezalandırıcı bir unsur olarak kullanmaktan çekinmemiştir. Bu makalede devletin din politikaları konusunda 1924-1946 yılları arasında tahakküm paradigması ve 1946-1960 yılları arasında denetim paradigması ekseninde hareket ettiği iddia edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Atatürk İnönü DP Laiklik