ÖZET
Bu makale, Ortadoğu’nun en fazla tartışılan hareketlerinden biri olan Hamas’ın tarihsel dönüşümünü ele alarak, onun Filistin Müslüman Kardeşler hareketinin bir kolu olarak ortaya çıkışından itibaren nasıl sosyal, siyasi ve askeri alanlarda faaliyet gösteren çok yönlü bir yapıya evrildiğini incelemektedir. Çalışmada, süreç takibi yöntemi ve hareketlerin dönüşümüne dair vaka çalışmalarından elde edilen teorik çerçeveler kullanılarak, Hamas’ın yol haritasını şekillendiren yapısal, örgütsel ve ideolojik faktörler analiz edilmektedir. Bulgular, Hamas’ın başlangıçta toplumsal bir hareket olarak ortaya çıktığını, ancak değişen siyasi koşullar ve yapısal dinamikler nedeniyle zamanla askeri bir yapı geliştirdiğini ve ardından siyasi arenaya adım attığını göstermektedir. Bununla birlikte, Hamas’ın dönüşümü tek yönlü bir ılımlılaşma ya da tamamen askeri bir yapıya evrilme gibi keskin geçişlerden ziyade, siyasi yönetim, silahlı direniş ve toplumsal seferberlik arasında kurduğu dinamik ve çok boyutlu bir denge çerçevesinde şekillenmiştir. Çalışma, Hamas’ın siyasi katılımının hareketin stratejik önceliklerini yeniden yapılandırdığını, ancak işgal sürdüğü müddetçe askeri yapının hareketin temel bileşenlerinden biri olarak kalacağını öne sürmekte ve Hamas’ın toplumsal, siyasi ve askeri alanlarda eşzamanlı olarak faaliyet gösterme kapasitesinin, değişen bölgesel dinamikler karşısında direncini ve uyum kabiliyetini korumasını sağladığını ortaya koymaktadır.