ÖZET
Bu çalışma, sağlığın toplumsal sınıflar tarafından deneyimlenme biçimlerini, Türkiye’nin son dönem sağlık politikalarının merkezinde yer alan “orijinal” ve “jenerik” ilaç formlarının reçetelenmesi özelinde incelemektedir. Türkiye’de 2000’li yıllar sonrasında belli toplumsal ve ekonomik hedefler doğrultusunda jenerik ilaç üretimi desteklenmeye başlamıştır. Jenerik ilaç, uzun ve masraflı AR-GE süreçleri gerektirmediği için devletin ilaç alımlarında avantaj sağlayacak ve dışa bağımlılıktaki riskleri azaltacak “yerli” ilaç formu olarak kodlanmıştır. Jeneriği üretilen orijinal ilaçların geri ödeme listesinden düşmesiyle, jenerik ilaç üretim alanında pazarlama etkinlikleri de yoğunlaşmıştır. Araştırma, yerli sermaye ile kurulan jenerik ilaç üreticisi firmaların doktor ziyaretlerini yoğunlaştırdığı İstanbul Bağcılar’da toplam 16 doktorla yapılan görüşme notlarına dayanarak kullanım değerine yönelik gelişen bu ilaç üretim alanını, tüketim boyutuyla ilişkisi üzerinden incelemeyi hedeflemektedir. Görüşülen doktorlar tıbbi tanıtım sorumlularının marka tercihlerinde etkisi olduğunu, kendilerine jenerik ilaç üreten firmalardan gelindiğini, ilaç yazma eğiliminin de yine bu ilaç grubu içinde yer alan geri ödeme listesindeki jenerik ilaçlardan oluştuğunu söylemişlerdir. Semtteki hastalarınsa ilaç tüketme eğiliminin oldukça yüksek ve bu konuda onlara direnç göstermenin zor olduğunu ifade etmişlerdir. Jenerik ilacın etkililiğine ilişkin iki yönlü tavır sergilenmiştir. Doktorların bir kısmı bilimsel onaya karışmadığını söylerken bir kısmı orijinal ilaç formu karşısında jenerik ilaca mesafesini korumuştur. Bu anlamda jenerik ilaç üzerinde kutuplaşmalar yaşandığı gözlenmiştir.