ÖZET
Günümüz dinler tarihi disiplininin kurucularından sayılan Joachim Wach (1898-1955) aslında çok katmanlı bir yaklaşıma sahiptir. Bunlardan ilki, dinler tarihi disiplininin sınırlarını çizmeye ve metodunu belirlemeye çalışan bir dinler tarihçisi; ikincisi, din ve toplumun birbiriyle ilişkisini tipolojiler yoluyla sistemleştirmeye çalışan bir din sosyoloğu ve fenomenoloğu; üçüncüsü ise Tanrı’nın kendini İsa Mesih’te en üstün şekilde açımladığına inanan Hıristiyan bir imanlı ve Hıristiyanlık dışı dinlere nasıl yaklaşılması gerektiği üzerinde düşünen bir teolog. Elinizdeki bu yazıda Wach’ın “din sosyolojisi” adı altında nasıl bir din fenomenolojisi yaptığı, yarattığı tipolojiler ve mukayeseler vasıtasıyla nasıl bir teoloji ortaya koyduğunu ele alacağım. Üstelik bilimsel, otonom ve objektif metodolojiyi önceleyen bir dinler tarihçisi olma iddiasında olan Wach, ne tam bir dinler tarihçisi ne de tam bir teolog gibi davranabilmiştir.