ÖZET
XVIII. yüzyıl ve sonrasında Batı’da İslam Dini’ne yönelik oluşan ilgi ve bu ilgi çerçevesinde dinin kaynaklarını inceleme konusunda geliştirilen yöntemlerin İslam araştırmaları üzerindeki dönüştürücü etkisi bilinmektedir. İslami ilimler alanında çalışan oryantalistleri bu alana sevk eden akademik birikim ile tarihî, ideolojik, psikolojik, dinî, siyasi ve sosyokültürel faktörlerin ortaya konulması önem arz etmektedir. Bu çalışmada, oryantalistlerin içinden çıktıkları kültür ve medeniyetten nasıl etkilendikleri ve bu etkilerin İslam hakkındaki çalışmalarına nasıl yön verdiği, Ignaz Goldziher özelinde ortaya konulacaktır. Goldziher’in hadisleri değerlendirmede sahip olduğu yöntemin, Hegel’in tarih felsefesinden esinlenerek hadislere uyarlandığına dikkat çeken çalışmalar, bu makalenin yazılmasındaki fikrî arka planı hazırlamıştır. Öncelikle Goldziher’in şarkiyat geleneği içerisindeki yerine işaret edilecek ardından hadise dair en önemli çalışması kabul edilen Muhammedanische Studien esas alınarak hadisleri tarihlendirme metodu ortaya konulacaktır. Konuya bakan yönüyle Hegel’in tarih felsefesi açıklanacak ardından Hegel’in tarih felsefesinin etkileri Goldziher’in hadis değerlendirmesinde aranacaktır.