Makale

The Relationship Among the Rule of Law, Morality, and the Modern State

Özet

Hukukun üstünlüğü kavramı temel bir ilke olarak, modern sosyal hayat ve devlet olgusunun merkezinde yer alan oldukça belirleyici bir olgudur. Siyasal karar, uygulama ve süreçlerde keyfiliği ortadan kaldıran, hukukun yönetilenler kadar yöneticileri de bağladığını ifade eden mezkur kavram, ahlaki bir ilke olarak Stoacılık ve buna bağlı olarak Roma hukuk felsefesi bağlamında tartışılmıştır. Bu makaledeki temel amaç, Avrupa’da ortaya çıkan ve oradan İslam dünyasını ve dünyanın geri kalan hemen her coğrafyasındaki devlet olgusunu şeklen belirleyen modern devlet olgusunu “hukukun üstünlüğü” ilkesi bağlamında tartışmaktır. Zira modern devletin temel felsefesi çağdaş hukuk (pozitif hukuk) kavramına dayanmaktadır. Hukukun üstünlüğü fikrinin felsefi ve tarihsel gelişimi metodolojik olarak Batı hukuk düşüncesinde stoacılık, Rechtsstaat, Etat de droit, Stato di diritto, rule of law gibi temel kavramlar bağlamında karşılaştırmalı olarak tartışılmıştır. Bu amaca matuf olmak üzere ilgili literatürde yer alan yaklaşımlar değerlendirilmiştir. Bu çerçevede Alman hukuk anlayışını ifade eden Rechtsstaat, Fransız hukuk görüşünü yansıtan Etat de droit ve İtalyan hukuk felsefesini yansıtan Stato di diritto kavramları, İngiliz hukuk felsefesinin ifadesi olan rule of law kavramıyla bağlantılı olarak tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hukukun üstünlüğü modern devlet stoacılık etik