ÖZET
Nusayrîlik III/IX. yy.’da Irakta Muhammed b. Nusayr tarafından kuruldu. İbn Nusayr’dan sonra fırkanın başına sırasıyla Muhammed b. Cündeb, Abdullah b. Muhammed el-Cünbülâni Hüseyin b. Hamdan el-Hasîbî geçer. Hasîbî faaliyetleriyle fırkanın ikinci kurucusu sayılır. Hasîbî’den sonra fırkanın başına Muhammed b. Ali el-Cilli, ondan sonra da Surur b. Kasım et-Taberâni geçer. Nusayrîlik, İslâm dininin ana prensipleri çerçevesinde geliştirilen bir fırka olduğu için temel inançlarında en büyük etki İslâm’a aittir. Bununla beraber, tarihi süreç içerisinde değişik din ve inanç yapılarıyla ilişkisi bulunduğundan dolayı, onların inançlarından da bir çoğunu almış ve kendi yapısına uygun bir hale sokmuştur. Ayrıca bu inancı benimseyen kavim ve aşiretlerin İslâm’dan önceki dini ve kültürel mirasının da büyük bir tesiri olmuştur. Nusayrî inanç sitemi, Ali’nin ilahlaştırılmasına dayanır. Nusayrîler, tenâsühü (ruh göçü) kabul ederler ve inançlarını gizlerler. Takiyye yaparak hakim dine uygun hareket ederler. Nusayrîler, bâtınî tevil görüşüne sahiptirler ve bu inançlarının gereği olarak bütün İslâmî esasları zâhirî anlamından çıkarıp İslâm’a zıt bâtınî anlamlara hamlederler. Nusayrîler, Hıristiyanlıktaki gibi şarabı kutsarlar ve ayinlerinde kullanırlar. Nusayrîler, üç semavi dinin bayramlarını kutlasalar da bunların içinde Hıristiyanlığa ait bayramların daha fazla olduğu görülmektedir.