ÖZET
II. Meşrutiyet devrine gelindiğinde Osmanlı donanması, modern ve ileri ülkelere göre hayli gerilerdeydi ve hızla yenilenmeye ihtiyacı vardı. Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu mali durum, donanmanın yenilenmesi gibi maliyeti yüksek bir yükü kaldıracak bir vaziyette olmadığı için padişahından reayasına kadar geniş kesimlerin katılımıyla büyük bir iane kampanyası başladı ve bu amaca özgü Donanma Cemiyeti kuruldu. Kapsamı, sistematikliği ve halk arasında yarattığı etki açısından aynı dönemdeki benzeri iane kampanyalarından ayrılan iane-i donanma kampanyası, birbirinden farklı iane teklif ve yöntemlerini beraberinde getirdi ki bunlar arasında hayli tartışma yaratacak olan iane-i donanmaya zekât meselesi de vardı. Bugüne kadar iz bırakabilmeyi başarmış olan ve kurumlara zekât meselesinin modern dönemdeki ilk izlerini taşıyan bu tartışmanın doğuşu, gelişim seyri, tarihsel şartları ve hukuki boyutu, bu makalenin konusunu teşkil etmektedir. Bu çalışmada iane-i donanmaya zekât meselesi geniş bir iane kampanyasının bir parçası olarak dinî-fikrî, güncel ve tarihsel olmak üzere üç temel referans çerçevesi içerisinde ele alınıp anlaşılmaya çalışılmıştır