ÖZET
Karşılaştırmalı siyaset çalışmaları, teorik yaklaşımlar açısından oldukça geniş bir literatüre sahip olmasına rağmen bu yaklaşımların ampirik sorulardan bağımsız, pür teorik bir bakışla ve sistemli bir şekilde incelemesi hem uluslararası literatürde hem de daha büyük oranda Türkiye akademisinde hak ettiği ilgiyi çekememiştir. Uluslararası literatürde ise kurumlar, çıkarlar ve fikirleri merkeze alan yaklaşımlar birbirinden farklılaştırılmış, bu farklılaşmanın çeşitli analiz düzeylerinde ele alınmasıyla çok sayıda teorik yaklaşım ortaya çıkmıştır. Ancak yine de karşılaştırmalı siyaset çalışmalarının hem yerel hem de küresel akademide belirli bölge veya ülkeler ile belirli sorular etrafında (demokratikleşme, toplumsal hareketler, parti ve seçim sistemleri vb.) oluştuğu söylenebilir. Bu çalışma; kurumsalcılık, rasyonel seçim, Marksizm, modernleşme teorisi, kültürcülük ve sistem teorisi gibi karşılaştırmalı siyasetin başlıca teorik yaklaşımlarını, değişim sorusu etrafında sınıflandıracak ve ampirik sorulara verdikleri cevaplardan bağımsız olarak tartışacaktır. Söz konusu yaklaşımlar; (a) değişimin mümkün olup olmaması, (b) mümkün ise değişim sürecinin derin kırılmalarla mı yoksa tedricî dönüşümle mi meydana geldiği ve (c) değişimin doğrultusunun determinist bir şekilde ileriye yönelik mi yoksa belirsiz mi olduğu soruları üzerinden ele alınacaktır.